محتاج



برخیز که غیر از تو مرا دادرسی نیست

گویی همه خوابند ، کسی را به کسی نیست


آزادی و پرواز از آن خاک به این خاک

جز رنج سفر از قفسی تا قفسی نیست


این قافله از قافله سالار خراب است

اینجا خبر از پیش رو و باز پسی نیست


تا آئینه رفتم که بگیرم خبر از خویش

دیدم که در آن آئینه هم جز تو کسی نیست


من در پی خویشم ، به تو بر می خورم اما

آن سان شده ام گم که به من دسترسی نیست


آن کهنه درختم که تنم زخمی برف است

حیثیت این باغ منم ، خار و خسی نیست


امروز که محتاج توام ، جای تو خالیست

فردا که می آیی به سراغم نفسی نیست


در عشق خوشا مرگ که این بودن ناب است

وقتی همه ی بودن ما جز هوسی نیست

 


هوشنگ ابتهاج  ( ه . الف  سایه )


ای گل تازه



اي گـل تازه كه بـويي ز  وفـا   نيست تو را            خبر از سرزنش خار جفا  نيست  تو را

رحـم بـر بلبل بي بـرگ و نـوا   نيست تو را            التفاتي به اسيران  بـلا   نيست  تو را

ما اسير غم  و  اصلا  غم  ما  نيست تو را            با اسير غم خود رحـم چرا نيست تو را


                                      فارغ  از  عـاشق  غمناك  نمي‌بايد بود

                                      جان من اين همه  بي‌باك  نمي‌بايد بود

 

همچو گل چند به روی همه خندان  باشي            هَمره غير  به  گلگشت  گلستان  باشي

هر زمان با  دگري  دست و  گريبان باشي           زآن بينديش  كه از كرده  پشيمان  باشي

جمع با جمع نباشند و  پريشان  باشي                ياد حيراني ما آري و  حيران  باشي


                                      ما نباشيم كـه باشد  كـه  جـفاي  تو كشد


                                      به جـفا سازد و صد جـور براي  تو كشد



 شب به   كاشانه   اغيار   نمي‌بايد   بود            غير  را  شمع  شب  تار  نمي‌بايد   بود

همه‌ جا با همه  كس  يار  نمي‌بايد  بود             يار   اغيار   دل   آزار   نــمي‌بايــد    بود

تـشنه   خـون  مـن  زار   نمي‌بايد   بـود             تا به اين مرتبه خونخوار  نمي‌بايد    بود


                                      من اگر  كشته شوم باعث بدنامي توست

                                      موجب شهرت بي‌باكي وخودكامي توست



 ديگري  جز تو  مرا اين  همه   آزار  نكرد             جز تو كس در نظر  خلق  مرا  خوار  نكرد

آنچه  كردي تو به من هيچ ستمكار  نكرد              هيچ  سنگين دل ِ بيدادگر  اين  كار  نكرد

اين ستمها دگـري  با   مـن   بيمار نكرد                هيچ كـس اين همه آزار مـن زار نكرد


                                      گر ز آزردن من هست غرض مردن  من

                                      مردم ،  آزار  مكش  از  پي   آزردن  من

 

جان من سنگدلي، دل به تو دادن  غلط است            بر سر راه تو چون خاك فتادن غلط است  

چشم  اميد  به روي تو گشادن  غلط است               روي پُرگرد به راه تو نهادن  غلط است

رفتن اولاست زكوي تو ،  ستادن   غلط است           جان شيرين به تمناي تو دادن غلط است


                                      تو نه  آني  كه  غم  عاشق  زارت  باشد

                                      چون شود  خاك  بر آن خاك گذارت باشد

 

مدتي  هست  كه  حيرانم  و   تدبيري نيست               عاشق بي‌سر و سامانم و تدبيري  نيست

از  غمت سر به  گريبانم  و   تدبيري نيست                خون دل رفته به  دامانم و تدبيري نيست

از  جفاي تو  بدينسانم   و     تدبيري نيست               چه توان كرد؟ پشيمانم  و  تدبيري نيست


                                      شرح    درماندگي    خود  به  كه  تقـرير   كنم؟

                                      عاجزم  چاره ی من  چـــيست  چــه  تدبـير كنم؟

 

نخل  نو خيز ِ گلستان  جهان    بسيار  است              گل اين باغ بسي، سرو روان بسيار است

جان من همچو تو  غارتگر جان  بسيار است              ترك زرين  كمر  موي  ميان بسيار است

با لـب همچو شـكر تـنگ دهـان   بسيار است             نه كه غير از  تو جواني است، جوان بسيار است


                                      ديگري   اين   همه بيداد به عاشق نكنـــد

                                      قصـــــد آزردن  ياران   مـــــوافق   نكنـــد

 

مدتي  شـد  کـه  در آزرم  و  مي‌داني    تو               به كـمند  تـو  گرفتارم  و  مي‌داني  تو

از  غم  عشق   تو  بيمارم  و مي‌داني   تو              داغ  عشق تو به جان دارم و مي‌داني تو

خون دل از   مژه مي‌بارم و   مي‌داني    تو               از  براي  تو  چنين  زارم  و مي‌داني تو


                                 از زبان تو  حـــــديثي  نشـــنودم هرگـــــز

                                 از تو شرمنده يــك حرف  نبـــودم هرگــــز

 

مكن آن  نوع  كه  آزرده  شوم از  خويت              دست بر دل نهم و پا بكشم از كويت

گوشه‌اي  گيرم  و من  بعد نيايم    سويت              نكنم  بار  دگــر ياد قــد  دلــجويت

ديده   پوشم   ز  تماشاي   رخ    نيكويت               سخني گويم و شرمنده شوم  از رويت


                                    بشنو این پند و مكن  قـــصد دل آزرده خويش

                                    ورنه  بسيار پشيمان شوي از  كرده خويش

 

چند صبح آيم و از خاك درت شام روم                  از سركوي تو خود كام، به نـــاكام روم

صد دعــا گويم و آزرده به دشنـام روم                  از پي‌ات آيم و با من نشوي رام روم

دور دور از تو من تيره سرانجام روم                     نبود زهره كه همراه تو يك گـام روم


                             كس چرا اين هم سنـــگين دل و بدخو باشد؟

                             جان من، اين روشي نيســـــت كه نيكو باشد

 

از چه با من نشوي يار چه مي‌پرهيزي                  يار شو با من بيمـــار، چــه مي‌پرهيزي

چيست مانع ز من  زار چه مي‌پرهيزي                 بگشا لعل شكــــربــــار، چــه مي‌پرهيزي

حرف زن اي بت خونخوار چه مي‌پرهيزي               نه حديثي كنــي اظهــــار چــــه مي‌پرهيزي


                              كه تو را گفت به ارباب وفـــــا حـــرف مزن؟

                              چين بر ابرو زن و يك بار به ما حرف مزن

 

درد  من  كشته  شــــمشير  بلا مي‌داند                 سوز مـن سوخـــته ‌ي داغ جـفا مــي‌داند

مسكنم ساكن صـحراي  فنا  مي‌داند                     همه‌كس حال من بي سروپا مـي‌داند

پاكبازم  همه كس  طـور  مـرا  مي‌داند                  عاشقي همچو منت نيسـت خـدا مــي‌داند


                               چاره‌ي من كن و مــگذار كـــه بيچاره شوم

                               سرخود گــيــرم و از كـــوي تـو آواره شوم

 

از سركوي تو با ديده تر خـــواهم رفت                     چهره آلـوده به خوناب جگر خواهم رفت

تا نظر مي‌كني از پيش نظر خـــواهم رفت               گر نرفتـم  ز درت شام، سـحر خواهم رفت

نه كه اين بار چو هر بار  دگــر خواهم رفت               نيست بـاز آمدنم بـــاز اگـــــر خـــواهم رفت


                              از جـــفاي تـــو مـــــن زار چــــو رفتم، رفتم

                               لطف كن لطف كه اين بار چـــــو رفتم، رفتم

 

چند در كوي تو با خـــاك بــــرابر باشم                چـــــند پامـــال جـــفاي تو ستمگر باشم

چند پيش تو به قدر از همــه كمتر باشم           از تــو چند اي بت بـــد كيـش مــــكدر باشم

مي‌روم تا به سجـــود بت  ديگر باشم               باز اگــر سجده كنم پـيش تـو كـافر باشم


                               خود بگو  از تو كشم نـــاز و تغافــل تا كي؟         

                               طاقتم نيست  از اين بيش تحــــمــل تا كي؟

 

 سبزه دامن نسرين تــو را  بنــــد ه شوم               ابـــتداي خــــط مشكين تو را بنده شـوم

چين بر ابرو زدن و كين تو را بنده شوم                  گره ابروي پــُـــرچـين تو را بنده شـوم

حرف ناگفتن و تمكين  تــو را بنده شوم                 طرز محبوبي و آييــن تو را بنده شـوم


                              الله، الله، ز كه ايــن قـــــاعـــــده اندوخـــــته‌اي؟

                              كيست استاد تــو، ايــنهــــا ز كه آموختـــــه‌اي؟

 

اين همه جور كه مـن از پي هم مي‌بينم                 زود خود را به سـر كـوي عدم مـي‌بينم

ديگران راحت و مـن اين همه غم مي‌بينم               همه‌كس خرم و مـــن درد و الــــم مـي‌بينم

لطف بسيار طمــــع دارم و كــم مي‌بينم                 هستم آزرده و بسـيــــار ستـــم مـي‌بينم


                               خرده بر حرف درشـــــت مــــن آزرده مگير

                               حرف آزرده درشتانه بــــود، خـــــرده مگير

 

آن‌چنان باش كه من از تو شكايت نكنم                   از تو قطع طمع لـــطف و  عنايت نـكنم

پيش مـــردم زجـــفاي تو حــكايت نكنم                   همه جا قصه‌ي درد تــــو  روايت نـكنم

ديگر اين قصــــه بي حد و نهايت نكنم                    خويش را شهره هر شــهر و ولايت نـكنم


                                خـوش كني خاطر وحــشي به نگاهي  سهل است

                                 سوي تو گوشه‌ي چشمي  ز تو گاهي  سهل است


وحـشـی بـافـقی

مات خود را صنما مات مکن



مات خود را صنما مات مکن

بجز از لطف و مراعات مکن


خرده و بی‌ادبی‌ها که بـرفت

عفو کـن هیچ مکـافـات مکن


وقت رحم است بکن کینه مکش

بـنده را طـعـمه آفـات مکن


به سر تو که جدایی مندیش

جز که پیوند و ملاقات مکن


خاک خود را به زمین برمگذار

منزلش جـز بـه سماوات مکن


اولش جز به سوی خویش مکش

آخرش جز که سعادات مکن


آنچه خو کرد ز لطفت برسان

تـرک تیمار و جرایـات مکن


بنده اهـل خرابات توایم

پشت ما را به خرابات مکن


ما که باشیم که گوییم مکن

چونکه گفتیم ممارات مکن



مولانا

شب قدر



آن شب قدری که گویند اهل خلوت امشب است

یا رب این تاثیر دولـت در کدامین کـوکب است


تـا به گـیسوی تـو دسـت ناسـزایان کـم رســد

هر دلی از حلقه‌ای در ذکر یارب یارب است


کـُشـته  چـاه  زنخدان  تـوام  کـز هـر طـرف

صد هزارش گردن جان زیر طوق غبغب است


شهـسوار مـن کـه مـه آیینه دار روی اوسـت

تـاج خورشید بلندش خـاک نعل مرکب اسـت


عکس خـوی بر عارضش بین کـفتاب گرم رو

در هوای آن عرق تا هست هر روزش تب است


مـن نخواهم کـرد تـرک لعل یـار و جـام مـی

زاهـدان معذور داریـدم کـه ایـنم مذهب اسـت


انـدر آن ساعت که بـر پـشت صبا بندند زیـن

با سلیمان چون برانم من که مورم مرکب است


آن کـه نـاوک بر دل من زیر چشمی می‌زند

قـوت جان حـافـظش در خـنده زیر لب است


آب حـیوانش  ز مـنقار  بـلاغـت  مـی‌چـکـد

زاغ کلک من به نام ایزد چه عالی مشرب است


حــافــظ

معنی ابیات این غزل در ادامه مطلب

ادامه نوشته

جادوی بی اثر



پــر کــن  پــیـالــه  را

 کـاین آب آتـشـیـن

 دیری است ره به حال خرابم نمی برد

این جام ها

که در پی هم میشود تهی

دریای آتش است که ریزم به کام خویش

گرداب می رباید و آبم نمی برد


من با سمند سرکش و جادویی شراب

تا بیکران عالم پندار رفته ام

تا دشت پر ستاره اندیشه های گرم

تا مرز ناشناخته مرگ و زندگی

تا کوچه باغ خاطره های گریزپا

تا شهر یادها ...

دیگر شراب هم

جز تا کنار بسترِ خوابم نمیبرد !


هـان ای عــقـاب عــشــق

از اوج قله های مه آلود دور دست

پرواز کن به دشت غم انگیز عمر من

آنجا ببر مرا که شرابم نمی برد

آن بی ستاره ام که عقابم نمیبرد

در راه زندگی

با این همه تلاش و تمنا و تشنگی

با اینکه ناله می کشم از دل که : آب...آب !

دیگر فریب هم به سرابـم نمی برد .


پــر   کــن  پــیــالــه  را ...



فـریـدون مـشـیری

بی بی آبی



مـرا ببخش بی‌بی بی‌ مـن

مـرا ببخش قـندک روشـن

مـرا ببخش لاله ی شـیشـه

مـرا ببخش شعر هـمیشـه


من از تو با همه گفتم که گریه بگیرم 

من از تو با تو نگفتم که در تو بمیرم


ابـری نبـاش  بی‌بی  آبـی 

بـپوش امـشب رخـت آفتـابی

گـریـه نکن  بی‌بی  بی‌ دل

نـبض مـن بـاش مـوج بی‌ سـاحل


مـرا بـبوس  بی‌بی  بی لـب 

مـرا بـبر تا لـب امشـب

مـرا بخوان  بی‌بی  بی سـاز

مـرا بـرقص تـا  تــه آواز


مـرا ببخش اگر تو را به بـاد سـپردم

اگـر تـو را بـه اوج تــرانـه نـبردم

مـرا ببخش اگر رفـیق و یـار نـبودم

مـرا ببخش اگر که مـاندگـار نـبودم


مـرا ببخش اگر تـو را به شعر شکستـم

در مرگ برگ اگر چه به گـریـه نـشستـم

مـرا ببخش اگر که دریــاوار نـبودم

ببخش اگر که خـانـه نگهدار نـبودم

مـــرا بـبـخـش !



شهیار قنبری

عـادت



هرگز نخواستم که تورو با کسی قسمت بکنم

یا از تو حتی با خودم یه لحظه صحبت بکنم


هرگز نخواستم که به داشتن تو عادت بکنم

بگم فقط مال منی به تو جسارت بکنم


انقدر ظریفی که با یک نگاه هرزه میشکنی

اما تو خلوت خودم تنها فقط مال منی


ترسم اینه که رو تنت جای نگاهم بمونه 

یا روی شیشه چشات غبار آهم بمونه


تو پاک و ساده مثل خواب حتی با بوسه میشکنی 

شکل همه آرزوهام تـجسم خـواب مـنی


حتی با اینکه هیچکس مثل من عاشق تو نیست

پیش تـو آینه چشام حـقیره لایق تـو نیست


 

اردلان سرفراز

شـکنجه گـر



رو به تو سجده می کنم دری به کـعبه بـاز نیست

بـس که طـواف کردمت مرا به حـج نـیــاز نیست

بـه هـر طـرف نـظر کـنم نـمـاز من نـمـاز نیست


مـرا به بـند می کشی از این رهــا ترم کـنی

زخـم نمی زنی به مـن کـه مـبتـلا ترم کـنی

از همه تـوبـه می کنم بلکه تـو بـاورم کـنی


قلب من از صدای تـو چه عـاشقانـه کوک شـد

تمــام پـرسـه هـای مـن کنــار تـو سـلوک شـد


عـذاب می کشم ولی عـذاب من گنــاه نیست

وقتی شکنجه گر تویی شکنجه اشتبــاه نیست



روزبـه بـمانی


سرزمین بی کران



"ایــــــران" ای سـرای من

خــاکـت تـوتـیا مـن

جـــاویـدان بـهشـت مـن

عــشـقـت کـیمیای مـن



ای ســرزمـیـن بـیکران

ای یــادگار عــاشـقــان

ای خـفـته در میـان تـو

در قـلب مهربـان تـو

هزاران شـهیـد بی گنـاه نوجوان

هزار عـاشق گذشته در رهـت ز جـان



ای تـخت جـاودان جـم

ای ارگ بـیکران بــم

همچو هگمتـانه پـایـدار

همچو بیستـونِ ِِ اسـتوار

خاک عـاشقــان بی قرار

ای دیــار مهر و افتخـار

" ایــــــــــــــران "



پرواز همای

زلف آشفته



زلف آشفته و خوی کرده و خندان لب و مست

پیرهن چاک و غزلخوان و صُراحی در دست


نـرگسش عـربده جـوی و لـبش افسوس کـنان 

نیمـشـب دوش بـه بـالین مـن آمـد  بـنـشـسـت


ســر فـرا گـوش مـن آورد بـه آواز حَـزیـن

گفت ای عـاشق دیـرینه مـن خـوابت هـسـت


عـاشـقی را کـه چـنین بـاده شـبگیر دهـنـد

کـافرعــشـق بـود گـر نـشود بـاده پـرسـت


برو ای زاهد و بر دُرد کشان خرده مگیر

که ندادند جز این تـُحفه به ما روز اَلسـت


آنچه او ریـخت بـه پـیمانه مـا   نـوشـیدیـم

اگراز خـَمر بهشت بود و گر از باده پست


خـنده جـام مـی و زلـف گـره گـیر نـگـار

ای بسا توبه که چون توبه حافظ بشکست


حـافـظ

لحظه دیدار نزدیک است



لــحـظـۀ دیــــدار نــزدیــک اســــت


بـاز مـن دیـوانـه ام ، مـستـم

بـاز می لـرزد

دلـم ، دسـتم

بـاز گویی در جهــان دیگری هـستـم



هـــای!

      نخـراشی به غـفلت گـونـه ام را،

تـــیـغ


هـــای،

      نـپـریـشی صـفــای زلـفکم را،

دســـت


و آبــرویــم را نــریــزی ،

دل

ای نـخـورده مـسـت

لــحـظـۀ دیــــدار نــزدیــک اســــت .
 



مهدی اخوان ثالث

دلـریـخـتـه



روز پاییزی میلاد تو در یادم هست

روز خاکستری‌ سرد سفر یادت نیست

ناله‌ی ناخوش از شاخه جدا ماندن من

در شب آخر پرواز خطر یادت نیست

تلخی‌ فاصله‌ها نیز به یادت مانده‌ ست

نیزه بر باد نشسته‌ ست و سـپر یادت نیست


خواب روزانه اگر درخور تعبیر نبود

پس چرا گشت شبانه، در به در یادت نیست؟

من به خط و خبری از تو قناعت کردم

قاصدک، کاش نگویی که خبر یادت نیست



عطش خشک تو بر ریگ بیابان ماسید

کوزه‌ ایی دادمت ای تشنه، مگر یادت نیست؟

تو که خودسوزی هر شب‌پره را می‌فهمی

باورم نیست که مرگ بال و پر یادت نیست

تو به دلریختگان چشم نداری، بی‌دل

آنچنان غرق غروبی که سحر یادت نیست


یـادم هــسـت ، یـادت نــیـسـت

یـادم هــسـت ؛ یـادت نــیـسـت



شـهـیـار قـنـبـری

دریا کنار (شمال ایران)

چهارم مهر ماه 1359


گفتی گناه کن



گفتی : " بیا شبانه عشقی به راه کن

من را غریق لذت یک شب گنـاه کن


حس لبت که روی لبم داغ میزند

از من مگیر و زندگی ام را تبـاه کن


آرام سر به سینه ی من نه و تا ابـد

گیسوی خود به سرش سرپنـاه کن


از آتشی که شعله زده در نگـاه تـو

امشب مرا چو چشم خودت رو سیـاه کن"


آنشب که دست تو دست مرا گرفت

از پا فتاده بودم و گفتی گنـاه کن


گفتم که سینه ام از عشق خسته است

گفتی: " خموش باش و مرا تکیه گـاه کن "


عشقی نبود در پس آن شب و تا هنوز

گویم به گوش دل هر شب که آه کن


آن عشق پاک بی ثمری کز دلت گذشت

از یاد برده و در قعر چـاه کن


تو از تمام فاصله ها دل بریده ای

سوزاندی ام ، برای خدا ، اشتبـاه کن


من با تمام فاصله ها عهد بسته ام

بـازآ و غربت مـن را نگـاه کن



محمد رضا ایرایی

بریزند خون از پی خواسته



چو بخت عرب بر عجم چیره شـد

هـمی بـخـت سـاسـانـیان تـیره شـد


همان زشت شد خوب، شد خوب زشت

شــده  راه  دوزخ  پـدیـد  از  بـهـشـت


دگرگونه شد چرخ گردون بـِچهـر

ز آزادگـان  پـاک  بـبریـد  مِـهـر


دریغ آن سر و تاج و اورنگ و تخت

دریـغ آن بـزرگی و آن فـرّ و بـخـت


چو با تخت، منبر برابر شـود

همه نـام بوبکر و عـمّر شـود


تـبه گـردد این رنـجهای دراز

نشیبی دراز است پیشش فراز


نه تخت و نه دیهیم بینی نه شهـر

ز اختر همه تازیان راسـت بهـر


ز پیمان بگـردند وز راستی

گرامی شود کـژی و کاستی


رباید همی این از آن، آن ازین

ز نـفرین  نـدانند  بـاز آفـریـن


نـهانـی بـتر زآشـکـارا شـود

دل مردمان سنگ خارا شـود


شـود بـنده بی هنر شـهریار

نژاد و بزرگی نیاید به کـار


بـه گـیتی نـماند کـسی را وفـا

روان و زبانها شـود پر جـفـا


از ایران و از ترک و از تازیان

نـژادی  پـدیـد  آیـد  انـدر  مـیـان


نه جشن و نه رامش، نه گوهر نه نام

بـه کوشـش ز هـرگـونه سـازند  دام


بـریزند خـون از پـی خـواستـه

شــود  روزگـار  بـد  آراسـتـه


زیان کسان از پی سود خـویـش

بجویند و دیـن انـدر آرنـد پـیـش


ز پیشی  و  بیشی  ندارند  هـوش

خورش نان کشکین و پشمینه پوش


فـردوسـی

نگرانی



در راه رسـیـدن به تـو گیـــرم که بمیـرم

اصلا ً به تو افتاد مسیــــــــرم که بمیـرم


یک قطره ی آبـم که در اندیشه ی دریـا
 

افتـــــادم و بـاید بـپذیرم کـه بمیـــــــرم


یا چشم بپوش از من و از خویش برانـم
 

یا تنگ در آغـــــوش بگیرم که بمیـــرم


این کـوزه ترک خورد ، چه جای نگرانی است
 

من ساختــه از خاک کویــرم که بمیـــرم


خامـــوش مـکن آتـــــش افروخـته ام را
 

بگذار بمیــــرم که بمیرم که بمیــــــــرم!


فاضل نظری

من از کجا پند از کجا ؟



مــن از کـجا پــند از کـجا بـاده بـگـردان سـاقـیـا

آن جـام جـان افـزای را بـرریز بـر جـان سـاقـیـا


بـر دسـت من نـه جام جان ای دسـتگیر عـاشقان

دور از لـب بـیگـانـگـان پـیـش آر پـنهان سـاقـیـا


نـانی بـده نـان خـواره را آن طـامع بـیچـاره را

آن عـاشق نـانـباره را کـنجی بـخسـبان سـاقـیـا


ای جان ِجان ای جان ِجان مـا نامدیم از بـهر نان

بُـرجه گدارویی مـکن در بـزم سـلطان سـاقـیـا


اول بگیـر آن جــام مـِه ، بــر کـفـه آن پــیـر نـه

چون مست گردد پـیرِده رو سوی مـستان ساقـیـا


رو سخت کن ای مُرتجا، مست ازکجا شرم ازکجا

ور شـرم داری یک قــدح بر شـرم افـشان سـاقـیـا


بـرخـیز ای ســاقی بـیـا ای دشـمن شـرم و حـیـا

تـا بخت ما خـندان شود پـیش آی خـندان سـاقـیـا



حضرت مولانا